Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek bir süredir beklenen kamuda tasarruf önlemlerini 13 Mayıs’ta Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz’ın gözetiminde açıkladı. Her ikisi de bu önlemleri Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın direktif ve onayıyla hazırladıklarını özellikle vurguladı. Yılmaz ve Şimşek, açıklama sonrasında gazetecilerden soru almadı.

Alsalardı, örneğin bu tasarruf önlemleri (bu bağlantıdan ayrıntılarını okuyabilirsiniz) eğer tam olarak uygulanabilirse bütçe açığının ne kadarını kapayabileceğini, hangi tasarruf adımının ekonomik krizden çıkışa ne kadar katkıda bulunacağını da sorabilirlerdi.

Örneğin, halkla ilişkiler bakımından önemli olan makam aracı, bina israfı, çok maaşlı yöneticiler gibi kalemlerin yanı sıra Cumhurbaşkanlığı harcamalarından da ne kadar kesinti yapılacağını sorabilirlerdi. Örneğin kamu araçlarından tasarrufa Cumhurbaşkanlığının uçak ve lüks Alman otomobilleri filosunun dahil olup olmayacağını bilmiyoruz, söylenmedi. Ya da destek personeli azaltılacak derken çoğunun ne işe yaradığını muhtemelen yalnızca Cumhurbaşkanı tarafından bilinen danışmanlar ordusuna yüksek maaşlar ve ek faydaların devam edip etmeyeceği de henüz belli değil.

Ayrıca Şimşek’in açıkladıklarının ne kadarının Cumhurbaşkanlığı genelgesinde ve nasıl yer bulacağı da merak konusu.

Tasarruf paketi: Acı reçete, acı ilaç

Bu şimdiye dek, AK Parti döneminde de tanık olduğumuz ilk tasarruf genelgesi değil. Hem Yılmaz hem Şimşek “bu defa farklı olacak” dediler. Öncelik “kamuda verimlilik” olacakmış; uygulamada göreceğiz.

T24’te Murat Sabuncu Cumhurbaşkanlığı harcamalarını kast ederek, “İtibardan tasarruf olmaz ama memurun ulaşım, gencin iş, halkın hizmet hakkından olur” diye yazdı. CHP lideri Özgür Özel “örtülü IMF programı” dedi.

Koç Üniversitesinden Prof. Dr. Selva Demiralp’e göre acı ilacı içmeye başladık ama hiç değilse yük adil dağıtılmalı. Demiralp açıklanan tasarruf önlemlerinin tam uygulanırsa milli gelirin binde 6’sı kadar yarar sağlayacağını ancak “örnek olma” yani simgesel değerinin daha önemli olduğunu söylüyor.

Ekonomim gazetesinde Mehmet Kaya, TEPAV araştırmacısı Hakan Yılmaz’ın çalışmasına dayandırdığı haberinde vergi reformları, kamu ihale yasası, gerekli önlemlerle kamuda 2024 yılında 1 trilyon lira tasarruf ve 300 milyon ek gelir ihtimalini yazmış ki bu da milli gelirin (GSYH) yüzde 8’i olacağı beklenen bütçe açığını yüzde 6’nın altına çekmek anlamına geliyormuş.

Belediyeler ve AK Parti ekonomisi

Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan 2018’de Mehmet Şimşek’in yerine damadı Berat Albayrak’ı getirip “Nas var” diyerek “düşük faiz enflasyonu düşürür” tezini uygulamaya koymasaydı, bu acı reçeteye de acı ilaca da gerek kalmayacaktı. Şimdi -özellikle de AK Parti ve MHP’de- eleştiri oklarının Şimşek’e yöneltilmesi anlamsız.

Kamu ihale yasası ile vergi düzenlemeleri TBMM’de ancak Erdoğan’ın açık talimatıyla geçebilir; lobiler şimdiden AK Parti grubunu zorlamaya başladı.

Önlemler yatırımlarda yüzde 15, hizmet alımlarında yüzde 10 kısıntı öngörüyor. Yüzde 75’i tamamlanmamış projeler durdurulacak.

Tasarruf programı belediyeler dahil bütün kamuyu kapsıyor. Ama bu durum sadece hükümet yatırımlarını ve 31 Mart seçimlerinde ağırlıkla CHP’nin eline geçen belediyelerin yatırım programlarını, gelirlerini olumsuz etkilemekle kalmayacak, ynı zamanda AK Parti ekonomisinin lokomotifi sayılan inşaat sektörünü de etkileyecek.

İçeride hükümete yakın durarak Hazine garantili dev ihaleleri alan müteahhitlik şirketleri batmamak için yurtdışında rekabet etmek zorunda kalacaklar. Küçük ve orta ölçekli çoğu işletme bu sürece dayanamayabilir ama bunların ciddi bir kesimi AK Partiyle ilişkileri sayesinde zenginleşip büyümüş şirketler olacak gibi.

Muhtemel siyasi sonuçları

Son MetroPoll araştırması kamuoyunun eğer hükümet emekli aylıklarına zam yapsaydı, seçimden galip çıkacağına inandığını gösteriyor geriye bakıp bunu kestirmek güç.

Ancak bu tasarruf programının, ayrıca Cevdet Yılmaz ve Mehmet Şimşek’in söz verdiği Kemal Derviş reformlarına yakın bir kamu ihale kanunu, vergi istisnalarının düzeltilmesi, sıkı vergi denetimi, kayıt dışılığın önlenmesi gibi adımların, eğer atılabilirse AK Parti’yi siyaseten biraz daha yıpratacağı görülebilir.

Bu durumda Erdoğan’ın en kaçınmak isteyeceği şey 2028’den önce bir seçim sandığıdır.

Ancak Erdoğan’ın sandık konusundaki çelişkisinin Anayasa değişikliği ısrarı olduğu söylenebilir.

Anayasa değişikliğinin halk oylamasına götürülmesi durumunda yaşanacak siyasi rekabet ve ekonomik krizden çıkış için Orta Vadeli Program’da seçim ekonomisi yoluyla açılacak gedikler, seçim dönemlerinden az olmayacaktır. Değişikliğin 400 oy gerektiren TBMM çatısı altında gerçekleşmesiyse, ancak CHP’yle işbirliği ve MHP’nin kırmızı çizgisi saydığı başkanlık sisteminden taviz vermesiyle mümkün görünmektedir.

Siyasette bunun tek anlamı var: tasarruf programıyla acı ilacı içmeye başlamamız, siyasette yoğun pazarlık ve tartışmaların başladığına da işaret ediyor.

• AK Partinin yeni iletişim stratejisiymiş. Ne kadarına cesaretleri var?
• Erdoğan’ın bürokrasi ile bitmeyen kavgası ve derin çelişkiler
• AK Parti elitleri ve devlet yönetiminde artan SETA ağırlığı
• Özel, Deniz Gezmişlerin anmasında: 6 Mayıs CHP için dönüm noktasıydı
• Namık Tan, Mehmet Uçum’a karşı: Gezi, Erdoğan’ın samimiyet sınavı
• Söyleten sensin: Sinan Ateş cinayeti örtbas edilebilir mi?
• 1 Mayıs ve Erdoğan’ın Taksim öfkesi
• Anayasa tartışması sorunları perdelemek için sis bombası işlevinde
• 23 Nisan: TBMM’nin 104’üncü yılında oy ve Meclisin gücünü hatırlamak
• CHP’nin ittifak 1.0 sürümü tutmadı, 2.0 sürümü tuttu
• CHP’nin dönüşü muhteşem oldu; Erdoğan bu kez “dış güçler” diyemedi
• CHP değişince Türkiye de değişti: yeni bir dönem açılıyor
• Dip dalga Erdoğan’ı vurdu: işte üç temel neden
• Başkenti yönetmeye aday Altınok: mirasyedi mi, emlak baronu mu?
• Enflasyon dosyaları. Çağlar: Çiller memurlar 6 ay maaş almasın diyordu
• AK Parti Ankara’da havlu atmak üzere
• Savunma ve Dışişleri bakanlarının Meclis’e PKK brifinginden kalanlar
• Özel’den Erdoğan’a: kazanacak adayları bulamıyorlar
• Recep Tayyip Bey’e de bir Sadık Abi mi lazım sizce Hafize Gaye Hanım?
• İttifak mı? Bir daha asla!
• Yükselen yeni faşizmin hedefi alttakileri dibe itmek
• İslam ülkeleri esti, gürledi ama İsrail’in aldırdığı yok. İşte nedeni
• CHP’de Özel dönemi siyasette hangi dengeleri değiştirmeye aday?
• CHP’nin Özel seçimi tüm muhalif seçmene “değişim” soluğu getirebilir
• Parmağını kaldıran bir kız çocuğudur Cumhuriyet: 100. Yaşı kutlu olsun
• Filistin mitingi yapılmalı da başka gün mü kalmamıştı?
• CHP Anayasa tartışmaya İçtüzük önerisiyle başladı: Meclis güçlenmeli
• Gezi Davası: dökülen Türk yargısı ve Erdoğan’ın dinmeyen öfkesi
• Sayıştay raporlarındaki yolsuzluk izleri tam soruşturmalık
• Kılıçdaroğlu: hepimiz hayal kırıklığına uğradık ama vazgeçmeyeceğiz
• Barış Pehlivan örneği: yargı bağımsızlığı yoksa basın özgürlüğü de yok
• Kılıçdaroğlu: Merkez Bankası nihayet asli görevini hatırlamış görünüyor
• Üretilen hurafelere Özal bile inanmıştı ama Lozan 100 yıldır ayakta
• Vergi zamları ve ilk sonuçları: kendi düşen ağlamaz mı?
• Ekonomik krizden büyük sorunumuz varmış gibi
• 30’uncu yılında Sivas Katliamı: kanlı bir petrol savaşı hikayesi
• Montaj, kara propaganda ve “diktatör olmak isteyene öğütler”
• İki gün kaldı. “Nereye gidiyoruz?” sorusu için son fırsat
• İkinci tur için Kılıçdaroğlu’ndan Erdoğan’a “terör” cevabı
• Kılıçdaroğlu’nun ekonomi kadrosu belli, Erdoğan hâlâ Şimşek peşinde
• Kılıçdaroğlu’na destek büyürken siyasetin rengi hızla değişiyor
• Kılıçdaroğlu: IMF ile görüşmüyoruz, ülkeyi dilenciye çeviren Erdoğan
• Erdoğan’ı iktidara kadınlar getirmişti, o rüzgâr da dönüyor
• Muhalif seçmene ümit verecek bir dizi gelişme
• Ortak liste zorunluluğu: gözler Kılıçdaroğlu ve Akşener’de
• Kılıçdaroğlu’nun geniş cephe siyaseti; ideoloji ve politika
• AK Parti kadına şiddet yasası pazarlığında: birkaç oy için ya Rab
• Kılıçdaroğlu, Akşener ve iktidarın kısa süren sevinci
• Kılıçdaroğlu: Altılı Masa adayı ilk turda Cumhurbaşkanı
• Siyasetin fay hatlarında yoğun enerji birikimi
• Baskının yeni bahanesi: Özgürce kanaat oluşumunu engellemek
• Tek Yürek bağış kampanyasının dörtte üçü devlet kesesinden
• Kılıçdaroğlu sert: Kızılay’ı, asker yardımını bitirdiler, canlara maloldu
• Kılıçdaroğlu’nun deprem isyanı, Erdoğan’ın defter tehdidi
• Gerçekten depremle mi geldi, gerçekten depremle mi gidecek?
• Deprem çalışmaları yetersiz: hükümete tepki büyüyor
• Millet İttifakı Programı: En çok alkışı Çankaya’ya dönüş aldı
• Topluma bir dokun bin ah işit: Seçime kadar kim ne alırsa
• Kılıçdaroğlu: çakallar önünde diz çökmektense ayakta ölürüm
• Muhalefet İmamoğlu’na cezayla kenetlendi: oyun bozulabilir
• Kılıçdaroğlu’nun İkinci Yüzyıl’ı: asıl çağrı CHP’ye
• Muhalefetin Anayasa önerisi: bir şeyler oluyor sanki
• Kılıçdaroğlu’nun Sırpça mesajı, buzdağının görünen ucu
• Madencilerin ölümü kadermiş ama seçimi alırsa düzeltecekmiş
• Medyayı yasayla susturma çabasının beyhude heyecanı
• CHP lideri ABD yolunda: Ben barış istiyorum, Erdoğan kavga
• 100’üncü Yılında Zafer ve Cumhuriyete layık olmak
• Kılıçdaroğlu’nun Erdoğan’a verdiği en ağır hasar
• Kılıçdaroğlu’nun YSK sözleri: Veri güvenliği mi, seçim güvenliği mi?
• Kılıçdaroğlu’dan Akkuyu tepkisi: Rusya’ya bağımlı haldeyiz
• Erdoğan’ın Kılıçdaroğlu’na yetişme telaşı halka yarıyor
• Birileri camilerde bir şeyler mi çeviriyor yine?
• Erdoğan’ın içine düşen korku: kızgınlık ve kırgınlık seçimi
• Kılıçdaroğlu CHP’yi toparlamaya İstanbul’dan başladı
• Kaftancıoğlu’na ceza ya da yargı yoluyla siyaset batağı
• Kavala’ya ömür boyu hapis: adaletsizliğin dibi
• “Erdoğan sığınmacıları vatandaş yapıp oy mu kullandıracak?”
• CHP Doğu ve Güneydoğudan vekil çıkarabilecek mi?
• İki Türkiye: Antalya’da diplomasi Diyarbakır’da siyaset
• 9 başlıkta altı liderin Erdoğan rejimine karşı toplantısı
• Kılıçdaroğlu Boykotta. Erdoğan Zamları Geri Alır mı?
• Kılıçdaroğlu Erdoğan’ı doğrudan ihale yolsuzluğuyla suçladı
• Havaalanı ve Ankara-İstanbul yolunu İmamoğlu kapatmadı
• Kılıçdaroğlu: bizi iktidara gençler taşıyacak
• Muhalif gazeteci diye bir şey olmaz da tetikçi, eyyamcı bol
• Cumhuriyet, adalet, demokrasi: bitmeyen mücadele
• Siyaset ve bürokraside değişim rüzgarları
• Kılıçdaroğlu ve Akşener, Erdoğan’ın oyun planını sarsıyor
• Almanya’da, Fransa’da yolsuzluk operasyonları bizde sessizlik
• Cumhuriyeti reklam arası görenler için 30 Ağustos
• CIA’nın hesap hatası Taliban oldu; ya 28 Şubat’ınki?
• Bu fotoğrafa iyi bakın: kötülüğün sıfır noktası
• Sel ve yangınların içinden Neredeydi bu devlet?
• Promter bağımlılığı milli güvenlik sorununa dönüşebilir
• Hükümet yabancı fon gerekçesiyle medyaya baskıyı artıracak
• Çatlaklar medya operasyonuyla kapatılabilir mi?
• Erdoğan “Eylem Planıyla” mı kadına şiddeti önleyecek?
• Erdoğan bir hatanın daha eşiğinde neden helallik istiyor?
• Türkiye ayrıcalık ve çifte standartlar ülkesine dönüştü
• CHP’nin 128 milyar sırrı: başlarına taş düşmedi ama