Türkiye’nin seçim atmosferine girdiği ve AK Parti hükümetinin ekonomik krizle başa çıkamayacağının anlaşıldığı 2022’de özellikle Batı medyası kaynaklı bir söylem yayıldı: “Erdoğan’ı bir ekonomik kriz iktidara getirdi, bir diğer ekonomik kriz götürebilir”.

Böylelikle 2000-2001 mali krizinin Ecevit-Bahçeli-Yılmaz koalisyonunu çökertmesi ve 2002’de -şimdi Cumhurbaşkanı- Tayyip Erdoğan’ın daha 2001’de kurduğu AK Parti’yi tek başına iktidara taşıdığı tezi hatırlatılıyordu.

Sonra 2023 yılında Kahramanmaraş deprem felaketi Türkiye’yi vurdu. Kalıplarla düşünme kolaycılığına düşenler bu defa “Erdoğan’ı bir deprem felaketi iktidara getirdi, bir başka deprem götürecek” söylemine sarıldılar.

Bununla da 1999 Gölcük deprem felaketi kast ediliyordu. Aynı yıl PKK lideri Abdullah Öcalan’ın MİT-CIA iş birliğiyle yakalanıp Türkiye’ye getirilmesinin moral yükselişiyle iktidara gelen Bülent Ecevit hükümetine ilk moral darbe deprem olmuştu.

Oysa ne 2001 kriziyle 2021 krizi benzeşiyordu ne 1999 depremi sonrasıyla 2023 depremi sonrası koşullar aynıydı ne de AK Parti’nin iktidara gelişi yalnızca 1999 depremi ve 2001 krizine duyulan tepkiyle açıklanabilirdi.

Erdoğan’ı iktidara kadınlar taşıdı

Oysa sadece siyasal İslamcılar değil, genel olarak Sünni muhafazakâr kesim AK Parti iktidarını 28 Şubat sürecine bağlıyor. Necmettin Erbakan ve Tansu Çiller’in Refah-Yol hükümetine asker-yargı-üniversite kanadından gelen baskılara ve türban yasakçılığına karşı yükselen dip dalganın AK Partiyi iktidara taşıdığına inanıyor. 1998’de Refah-Yol hükümeti bakanlarından (sonra Cumhurbaşkanı) Abdullah Gül’ün eşi Hayrünnisa Gül’ün sınavını kazandığı Ankara Üniversitesine kaydedilmemesi, 1999’da milletvekili seçilen Merve Kavakçı’nın TBMM Genel Kurulunda yemin ettirilmemesi gibi örnekler vardı.

Ancak bu tepkiler de tek başına açıklayıcı değildi.

Sistem bir bütün olarak çürüyordu. Ayakta tutmak zorlaşıyordu. Bu çürümenin acısını en çok çekenler eğitime, işgücüne katılmaları engellenen, evde kapalı kalmak zorunda olan kadınlardı.

AK Parti 3 Kasım 2002 seçimlerinde sadece yüzde 34 oyla -ve 7,25 oyuyla DYP’yi TBMM dışında bırakması sayesinde- tek başına iktidara geldiğinde aldığı oyların yüzde 55’ye yakını, yarıdan fazlası kadınlardandı. Kadınlar Erdoğan’a oy veriyordu ve AK Parti kadın seçmeni için Erdoğan siyasi lider olmanın da ötesinde karizmatik bir pop-star gibiydi.

Muhafazakâr kadınlar da uyanmaya başlıyor

Bu eğilim ilk defa 2018 seçimlerinde değişmeye başladı. O değişimde daha başlangıçlarındaki ekonomik krizin de etkisi vardı kuşkusuz ama asıl eğitim ve iş hayatına Erdoğan’ın AK Parti yönetimi sayesinde dahil olan kadınların, tek sorunlarının başörtüsü olmadığının farkına varmaları etken olmuştu. Ayrıca Erdoğan’ın geç yaşta evliliklerden yakınması, kadınlara sürekli üç çocuk yapma, yaşlılara bakma yükümlülüğünden söz etmesi, modern şehir hayatın gerçekleriyle örtüşmüyordu. Şehirli, eğitimli, iş sahibi AK Partili kadınların, evlilik öncesi soyadlarını kullanarak kişiliklerini gösterme çabası dahi bu farkındalığın göstergesi.

Bu durumu son olarak kadına şiddetin önlenmesi için 6284 sayılı yasaya sahip çıktığı için kendi mahallesinden olmadık hakaret ve tehditlere maruz kalan ve kendi partisinden kimsenin savunmadığı AK Parti TBMM grup Başkan Vekili Özlem Zengin’in çok şey özetleyen cümlesinden da anlayabiliriz: “Bizim mahalle kadınların değiştiğini göremiyor.”

Laik demokrat kesim onlarca yıldır Cumhuriyetin kuruluşunda Mustafa Kemal Atatürk’ün en önemli reformlarından birinin de Medeni Kanun ile kadın ve erkeğin eşit hukuki haklara kavuşması olduğunu söyleyegeldi. Şimdiyse, özellikle 2019 yerel seçimlerinde İstanbul ve Ankara’nın CHP’ye geçmesi ardından siyasal İslamcı çevreler Erdoğan’a iktidara sahip olma yolunun kendilerinden geçtiği şantajı yapıyorlar. Oy tehdidiyle kadına şiddete karşı İstanbul Sözleşmesinden geri adım attıran onlardı. Pelikan propaganda grubundan Sabah yazarı Hilal Kapklan tutup İstanbul Sözleşmesinin aile kavramını tahrip edip LGBT dayattığı demogojisiyle kitap yazmıştı.

KADEM de isyan etti: oy tehdidi

Siyasal İslamcı cemaatlerin hedefinin şimdi de 6284 üzerinden Medeni Kanun olduğu görülebiliyor.

Erdoğan’ın yeni müttefiklerinden Yeniden Refah ve Hüda-Par kadının erkekle eşit olduğunu kabul etmiyor. Hüda-Par’ın Kadın Kolları Başkanı Sema Yarar Rûdaw TV’ye yaptığı açıklamada 6284’te şiddet vakalarında “kadının beyanı esastır” denmesinin “erkeği itibarsızlaştırdığından” yakınıyor; gerilediğimiz nokta budur.

İYİ Parti lideri Meral Akşener ve CHP Genel Başkan Yardımcısı Aylin Nazlıaka, kendi mahallelerinden tehdit ve hakaretlere maruz kalan AK Partili kadınlara sahip çıkıyor, ama AK Partililerden çıt çıkmıyordu. Nihayet AK Parti çizgisindeki kadın derneği KADEM de Twitter hesabından tepki gösterdi:

• “Başta Özlem Zengin olmak üzere AK Parti listelerinin ön sıralarında yer alan kadın adaylara yönelik linç kampanyasının (…) siyasi bir amaç taşıdığı da açıktır. Kadın düşmanlığına varan hakaret dolu yaklaşımlar her şeyin ötesinde kul hakkıdır. Bu konuyu siyasi pazarlık ve tehdit vesilesi olarak kullananlara, sandığa gidecek seçmenin yarısının kadın olduğunu hatırlatıyor, “Kadın Varsa Demokrasi Var” diyoruz.”

Kadın rüzgârı da dönüyor

Zengin ve Yanık’ın önceki yöneticileri arasında bulunduğu KADEM’in başkanlığını Saliha Okur Gümrükçüoğlu yürütüyor; KADEM Vakfının başındaysa Sümeyye Erdoğan Bayraktar var.

Ama iş artık siyasi boyuttan çıkıyor, kadın düşmanlığının siyaset aracı, hatta amacı haline getirilmesine varmaya başlıyor. KADEM’in “kadın düşmanlığı” vurgusunu ve “Kadın varsa demokrasi var” ifadesini kaydetmek gerekiyor.

Seçim rüzgârı alanlarda CHP lideri ve birleşik muhalefet adayı Kemal Kılıçdaroğlu’na dönüyor; bunu alanlarda gözlemek mümkün. Akşener sahalara indi, kadın haklarına özel vurgu yapıyor. Ekrem İmamoğlu Karadeniz’i ateşliyor, Mansur Yavaş iktidara sert eleştirilerle yolsuzluklardan vuruyor.

Erdoğan’sa “Açılışlarımız miting gibi” diye MHP lideri Devlet Bahçeli ve Hüda-Par lideri Zekeriya Yapıcıoğlu’yla gittiği Diyarbakır konut açılışında bir zamanlar Diyarbakır’da konuştuğu kitlenin belki beşte birine hitap ediyor.

Erdoğan kendisin iktidara taşıyan kadınların karşısına kendisini yeniden iktidara Yeniden Refah ve Hüda-Par gibi müttefiklerin taşıyacağı umuduyla çıkıyor.

•   Teğmenler g2364ince Türk Silahlı Kuvvetlerin itibarı tamir mi olacak?
•   İmamoğlu ve Yavaş’a soruşturma: Erdoğan’a adaylık yolu operasyonu
•   İkinci Trump dönemi. Nasıl kazandı? Türkiye’yi nasıl etkiler?
•   Esenyurt ters tepti: CHP sertleşti, erken seçim dedi
•   Sandıkta kaybettiysen yargıyla gasp et: hedef hem İmamoğlu hem Yavaş
•   TUSAŞ saldırısı, kritik saptamalar, kritik sorular ve komplo teorileri
•   Korku filmi gibi Yen2306oğan Çetesinde Sağlık Bakanı’nın sorumluluğu
•   Avrupa Parlamentosunda Türkçe kınama, gazeteciler, ihale yolsuzlukları
•   İstiklal Marşı “Korkma” derken hükümet İsrail’den “Kork” mu diyecek?
•   Özel’den Erdoğan’a: yen2256en aday olmak istiyorsa son Tarih Kasım 2025
•   Hükümetin emekçiyle emekliye yeten gücü yandaş sermayeye yetecek mi?
•   30 Ağustos: zafer en çok ona layık olanlarındır
•   Her türlü kışkırtmaya açık, tehlikeli bir ortama giriyoruz
•   Türkeş, Kavala’yla görüştü, AYM Can Atalay dedi. MHP çok kızacak
•   Dışişlerinde siyasi atamaların koltuk kapmaca dönemi
•   Bir de hedef gösterseydiniz ne yapacaktınız Sayın Bahçeli?
•   Devlet devlet içinde, kimin bağlılığı hangisine?
•   Ya geçim ya seçim
•   Bütün alametler belirdi: Suriye faslını kapatma zamanı
•   AK Partinin yeni iletişim stratejisiymiş. Ne kadarına cesaretleri var?
•   Erdoğan’ın bürokrasi ile bitmeyen kavgası ve derin çelişkiler
•   AK Parti elitleri ve devlet yönetiminde artan SETA ağırlığı
•   Tasarruf planına dair üç soru: Beştepe, belediyeler ve AK Parti ekonomisi
•   Özel, Deniz Gezmişlerin anmasında: 6 Mayıs CHP için dönüm noktasıydı
•   Namık Tan, Mehmet Uçum’a karşı: Gezi, Erdoğan’ın samimiyet sınavı
•   Söyleten sensin: Sinan Ateş cinayeti örtbas edilebilir mi?
•   1 Mayıs ve Erdoğan’ın Taksim öfkesi
•   Anayasa tartışması sorunları perdelemek için sis bombası işlevinde
•   23 Nisan: TBMM’nin 104’üncü yılında oy ve Meclisin gücünü hatırlamak
•   CHP’nin ittifak 1.0 sürümü tutmadı, 2.0 sürümü tuttu
•   CHP’nin dönüşü muhteşem oldu; Erdoğan bu kez “dış güçler” diyemedi
•   CHP değişince Türkiye de değişti: yeni bir dönem açılıyor
•   Dip dalga Erdoğan’ı vurdu: işte üç temel neden
•   Başkenti yönetmeye aday Altınok: mirasyedi mi, emlak baronu mu?
•   Enflasyon dosyaları. Çağlar: Çiller memurlar 6 ay maaş almasın diyordu
•   AK Parti Ankara’da havlu atmak üzere
•   Savunma ve Dışişleri bakanlarının Meclis’e PKK brifinginden kalanlar
•   Özel’den Erdoğan’a: kazanacak adayları bulamıyorlar
•   Recep Tayyip Bey’e de bir Sadık Abi mi lazım sizce Hafize Gaye Hanım?
•   İttifak mı? Bir daha asla!
•   Yükselen yeni faşizmin hedefi alttakileri dibe itmek
•   İslam ülkeleri esti, gürledi ama İsrail’in aldırdığı yok. İşte nedeni
•   CHP’de Özel dönemi siyasette hangi dengeleri değiştirmeye aday?
•   CHP’nin Özel seçimi tüm muhalif seçmene “değişim” soluğu getirebilir
•   Parmağını kaldıran bir kız çocuğudur Cumhuriyet: 100. Yaşı kutlu olsun
•   Filistin mitingi yapılmalı da başka gün mü kalmamıştı?
•   CHP Anayasa tartışmaya İçtüzük önerisiyle başladı: Meclis güçlenmeli
•   Gezi Davası: dökülen Türk yargısı ve Erdoğan’ın dinmeyen öfkesi
•   Sayıştay raporlarındaki yolsuzluk izleri tam soruşturmalık
•   Kılıçdaroğlu: hepimiz hayal kırıklığına uğradık ama vazgeçmeyeceğiz
•   Barış Pehlivan örneği: yargı bağımsızlığı yoksa basın özgürlüğü de yok
•   Kılıçdaroğlu: Merkez Bankası nihayet asli görevini hatırlamış görünüyor
•   Üretilen hurafelere Özal bile inanmıştı ama Lozan 100 yıldır ayakta
•   Vergi zamları ve ilk sonuçları: kendi düşen ağlamaz mı?
•   Ekonomik krizden büyük sorunumuz varmış gibi
•   30’uncu yılında Sivas Katliamı: kanlı bir petrol savaşı hikayesi
•   Montaj, kara propaganda ve “diktatör olmak isteyene öğütler”
•   İki gün kaldı. “Nereye g1805iyoruz?” sorusu için son fırsat
•   İkinci tur için Kılıçdaroğlu’ndan Erdoğan’a “terör” cevabı
•   Kılıçdaroğlu’nun ekonomi kadrosu belli, Erdoğan hâlâ Şimşek peşinde
•   Kılıçdaroğlu’na destek büyürken siyasetin rengi hızla değişiyor
•   Kılıçdaroğlu: IMF ile görüşmüyoruz, ülkeyi dilenciye çeviren Erdoğan
•   Muhalif seçmene ümit verecek bir dizi gelişme
•   Ortak liste zorunluluğu: gözler Kılıçdaroğlu ve Akşener’de
•   Kılıçdaroğlu’nun geniş cephe siyaseti; 1728eoloji ve politika
•   AK Parti kadına ş1724det yasası pazarlığında: birkaç oy için ya Rab
•   Kılıçdaroğlu, Akşener ve ikt1720arın kısa süren sevinci
•   Kılıçdaroğlu: Altılı Masa adayı ilk turda Cumhurbaşkanı
•   Siyasetin fay hatlarında yoğun enerji birikimi
•   Baskının yeni bahanesi: Özgürce kanaat oluşumunu engellemek
•   Tek Yürek bağış kampanyasının dörtte üçü devlet kesesinden
•   Kılıçdaroğlu sert: Kızılay’ı, asker yardımını bitirdiler, canlara maloldu
•   Kılıçdaroğlu’nun deprem isyanı, Erdoğan’ın defter tehd1671i
•   Gerçekten depremle mi geldi, gerçekten depremle mi g1670ecek?
•   Deprem çalışmaları yetersiz: hükümete tepki büyüyor
•   Millet İttifakı Programı: En çok alkışı Çankaya’ya dönüş aldı
•   Topluma bir dokun bin ah işit: Seçime kadar kim ne alırsa
•   Kılıçdaroğlu: çakallar önünde diz çökmektense ayakta ölürüm
•   Muhalefet İmamoğlu’na cezayla kenetlendi: oyun bozulabilir
•   Kılıçdaroğlu’nun İkinci Yüzyıl’ı: asıl çağrı CHP’ye
•   Muhalefetin Anayasa önerisi: bir şeyler oluyor sanki
•   Kılıçdaroğlu’nun Sırpça mesajı, buzdağının görünen ucu
•   Madencilerin ölümü kadermiş ama seçimi alırsa düzeltecekmiş
•   Medyayı yasayla susturma çabasının beyhude heyecanı
•   CHP l1578eri ABD yolunda: Ben barış istiyorum, Erdoğan kavga
•   100’üncü Yılında Zafer ve Cumhuriyete layık olmak
•   Kılıçdaroğlu’nun Erdoğan’a verdiği en ağır hasar
•   Kılıçdaroğlu’nun YSK sözleri: Veri güvenliği mi, seçim güvenliği mi?
•   Kılıçdaroğlu’dan Akkuyu tepkisi: Rusya’ya bağımlı haldeyiz
•   Erdoğan’ın Kılıçdaroğlu’na yetişme telaşı halka yarıyor
•   Birileri camilerde bir şeyler mi çeviriyor yine?
•   Erdoğan’ın içine düşen korku: kızgınlık ve kırgınlık seçimi
•   Kılıçdaroğlu CHP’yi toparlamaya İstanbul’dan başladı
•   Kaftancıoğlu’na ceza ya da yargı yoluyla siyaset batağı
•   Kavala’ya ömür boyu hapis: adaletsizliğin dibi
•   “Erdoğan sığınmacıları vatandaş yapıp oy mu kullandıracak?”
•   CHP Doğu ve Güneydoğudan vekil çıkarabilecek mi?
•   İki Türkiye: Antalya’da diplomasi Diyarbakır’da siyaset
•   9 başlıkta altı l1374erin Erdoğan rejimine karşı toplantısı