CHP Anayasa tartışmaya İçtüzük önerisiyle başladı: Meclis güçlenmeli
Haber Tarihi: 16.10.2023
CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu’nun 11 Ekim’de Partisinin Meclis Grubu yöneticileriyle birlikte TBMM Başkanı Numan Kurtulmuş’u ziyareti Hamas’ın İsrail’e saldırısı ve ardından İsrail’in karşı operasyonlarının gölgesinde kaldı. Kılıçdaroğlu bu “nezaket ziyaretinde” Kurtulmuş’a -seçim yenilgisiyle fiilen dağılan- Altılı Masanın Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem Metnini sundu. Gazetecilere de “Umarım siyaset belli bir uzlaşma zemini içinde Türkiye’nin sorunlarını çözer” dedi.
Kılıçdaroğlu’nun daha önce Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın yeni Anayasa çağrılarına “Kendisi Anayasayı ihlal eden birisiyle Anayasa yapılmaz” dediği bilindiğinden, “uzlaşma umudu” ifadesine anlamlar yüklendi: Acaba masaya oturmayı bir kez reddedip bir defa haber olmak, meydanı da tümüyle AK Parti ve MHP’ye bırakmak yerine Meclis komisyonlarda her bir maddeye etki etmeye çalışma, bunu halkın dikkatine her gün getirme eğilimi mi baş göstermişti CHP’de?
Bunları Kılıçdaroğlu’na sordum. Yanıtlarından anladığım kadarıyla CHP, AK Parti yeni Anayasa teklifiyle gelirse, baştan masaya oturmama refleksiyle davranmayacak. Ancak yasama organını, yürütme karşısında daha güçlü kılmak için bazı önerileri var.
Okuyup yorumlayalım.
Meclis Cumhurbaşkanı baskısında
– Sayın Kılıçdaroğlu, uzlaşma umudu ifadenizi Anayasa tartışmasına peşinen girmeme siyasi izlemeyeceğini şeklinde okumak mümkün mü?
– Bizim yeni bir Anayasa konusunda ne düşündüğümüz belli; altında CHP dahil altı partinin imzası var. Biz bunun için ısrarlı olacağız. Ancak AK Parti’nin nasıl bir teklifle geleceğini bilmiyoruz. Gelince bakıp, ona göre kararımızı veririz.
– Sayın Kurtulmuş’la görüşmeniz uzun sürünce yeni Anayasa konuştuğunuz düşünüldü…
– (Gülerek) Emin olun Anayasa konusuna neredeyse hiç girmedik; sadece sunarken birkaç cümle.
– Ya ne konuştunuz?
– Çoğunlukla Meclis İç Tüzüğü. Meclis İç Tüzüğünde yapılacak değişikliklerle Meclis’in etkisini, her bir milletvekilinin değerini arttırmanın mümkün olduğunu düşünüyoruz. Bu konudaki önerilerimizi anlattık Sayın Başkana.
– Örnek verir misiniz?
– Yasama organı, yürütmenin baskısı altında. Örneğin Cumhurbaşkanı “Şu kişinin dokunulmazlığı kaldırılsın” dediği anda o kişinin fezlekesi hemen öne çekiliyor. Fezlekelerin, iktidarın muhalefet üzerindeki baskı aracına dönüşmesinin yanlış olduğunu ve bu konuda TBMM’nin temsil ilkesini de dikkate alıp hassasiyet göstermesi gerektiğini söyledik.
Can Atalay’ın durumu
– İç tüzük önerileri mi bunlar?
– Evet, bir kural getirilebilir buna, örneğin fezlekeler geliş sırasına göre işleme alınabilir.
Sonra Can Atalay’ın durumu var. Yüksek Seçim Kurulu seçime girmesinde sakınca görmemiş, seçilmiş, ama yemin ettirmiyorsunuz, milletvekili olamıyor. Oysa cezası yasama görevi sonuna ertelenen örnekler var. Önceki Meclis Başkanlarından Hüsamettin Cindoruk, “Ben olsam kapıda karşılardım” diyor.
– Gerçi o dönemde de DEP milletvekillerinin durumu vardı, Meclis çıkışında gözaltına alınmışlardı. Başka ne önerilerde bulundunuz?
– Bakın, 600 milletvekili var TBMM’de. Meclis komisyonlarında görev alan milletvekilleri yine de orada görüşlerini dile getirebiliyor. Komisyon dışı kalanlar sadece oylamalarda parmak kaldırıp indiriyor. Oysa araştırma komisyonları kurulsa orada, devlet yapısının, bürokrasinin, üniversitelerin, sivil toplumun da katılımıyla yasama organı değerli çalışmalar üretebilir. Ben milletvekili iken yer almıştım araştırma komisyonlarında, gayet yararlı çalışmalar yapılıyordu. O nedenle araştırma önergelerine de izin verilmesi gerekiyor.
Meclis’in, vekilin değeri
– Bunları neden şimdi gündeme getiriyorsunuz?
– Aslında öteden beri söylüyoruz. Şimdi yeni Meclis açıldı. İç Tüzük değişikliğinden söz ediliyor. Biz de kendi önerilerimizi getiriyoruz.
Bunları yasama organının, parlamentonun ve her bir milletvekilinin değerini artırmak için de istiyoruz.
Milletvekili soru önergesi veriyor. Doğru dürüst yanıt gelmiyor. Bakanların sorulara yanıt verme oranı giderek azalıyor. Meclis Başkanlığının bunu da yürütmeden sorması, takip etmesi, daha sık uyarması etmesi gerekir. Parlamento denetim bakımından da işlevsiz hale geliyor.
Sonra, diyelim milletvekili kanun teklifi hazırlayacak… Meclis yasal ve teknik destek verebilmeli. Dünyanın bütün demokrasilerinde siyasetçi kararı alır, bürokrasi, uygular. Meclis Kanun ve Kararlar Dairesi canlandırılmalı; bu anlamda başvuran milletvekillerine danışmanlık hizmeti verebilmeli.
Torba yasa sorunu
– Meclis işlevini aşındıran bir diğer konu da torba yasalar. Bir kanun teklifi veriliyor, içinde pek çok Meclis komisyonunu ilgilendiren madde var. Örneğin sağlık konusunda bir madde ekleniyor, ama Sağlık Komisyonunda görüşülemiyor. Komisyonlar devre dışı bırakılıyor; sadece Plan ve Bütçe Komisyonunda apar topar geçirilip Genel Kurula indiriliyor.
– Torba yasaları Anayasa Mahkemesine taşımıyorsunuz diye eleştiriliyorsunuz…
– Bir sorun da orada var çünkü. Her torba yasanın içine, kendi istediklerine ek olarak halkı ilgilendiren bir madde ekliyorlar; AYM’ye taşısak “Bak işte CHP engelliyor” diyecekler. Torba yasa uygulamasının artık son bulması gerektiğini, eğer devam edecekse de temel kanunların torba yasa içerisinde getirilmesini yasaklayan bir içtüzük değişikliği gerektiğini önerdik.
– Ne yanıt verdi Meclis Başkanı?
– Pek yorum yapmadı. Karşı da çıkmadı. Dikkatle dinledi, hassasiyet gösterileceğini söyledi.
CHP bir yandan 5 Kasım Kurultayına hazırlanıyor, dikkatler orada. Ancak yeni Anayasa söylemiyle birlikte İç Tüzük tartışması da başladı. Demokrasiye inanıyorsanız şu anda gündem Orta Doğu savaşında olsa da dönemli konular bunlar, kayda geçsin istedim.
MURAT YETKİN İsimli Yazarın Diğer Yazıları
- Teğmenler g2364ince Türk Silahlı Kuvvetlerin itibarı tamir mi olacak?
- İmamoğlu ve Yavaş’a soruşturma: Erdoğan’a adaylık yolu operasyonu
- İkinci Trump dönemi. Nasıl kazandı? Türkiye’yi nasıl etkiler?
- Esenyurt ters tepti: CHP sertleşti, erken seçim dedi
- Sandıkta kaybettiysen yargıyla gasp et: hedef hem İmamoğlu hem Yavaş
- TUSAŞ saldırısı, kritik saptamalar, kritik sorular ve komplo teorileri
- Korku filmi gibi Yen2306oğan Çetesinde Sağlık Bakanı’nın sorumluluğu
- Avrupa Parlamentosunda Türkçe kınama, gazeteciler, ihale yolsuzlukları
- İstiklal Marşı “Korkma” derken hükümet İsrail’den “Kork” mu diyecek?
- Özel’den Erdoğan’a: yen2256en aday olmak istiyorsa son Tarih Kasım 2025
- Hükümetin emekçiyle emekliye yeten gücü yandaş sermayeye yetecek mi?
- 30 Ağustos: zafer en çok ona layık olanlarındır
- Her türlü kışkırtmaya açık, tehlikeli bir ortama giriyoruz
- Türkeş, Kavala’yla görüştü, AYM Can Atalay dedi. MHP çok kızacak
- Dışişlerinde siyasi atamaların koltuk kapmaca dönemi
- Bir de hedef gösterseydiniz ne yapacaktınız Sayın Bahçeli?
- Devlet devlet içinde, kimin bağlılığı hangisine?
- Ya geçim ya seçim
- Bütün alametler belirdi: Suriye faslını kapatma zamanı
- AK Partinin yeni iletişim stratejisiymiş. Ne kadarına cesaretleri var?
- Erdoğan’ın bürokrasi ile bitmeyen kavgası ve derin çelişkiler
- AK Parti elitleri ve devlet yönetiminde artan SETA ağırlığı
- Tasarruf planına dair üç soru: Beştepe, belediyeler ve AK Parti ekonomisi
- Özel, Deniz Gezmişlerin anmasında: 6 Mayıs CHP için dönüm noktasıydı
- Namık Tan, Mehmet Uçum’a karşı: Gezi, Erdoğan’ın samimiyet sınavı
- Söyleten sensin: Sinan Ateş cinayeti örtbas edilebilir mi?
- 1 Mayıs ve Erdoğan’ın Taksim öfkesi
- Anayasa tartışması sorunları perdelemek için sis bombası işlevinde
- 23 Nisan: TBMM’nin 104’üncü yılında oy ve Meclisin gücünü hatırlamak
- CHP’nin ittifak 1.0 sürümü tutmadı, 2.0 sürümü tuttu
- CHP’nin dönüşü muhteşem oldu; Erdoğan bu kez “dış güçler” diyemedi
- CHP değişince Türkiye de değişti: yeni bir dönem açılıyor
- Dip dalga Erdoğan’ı vurdu: işte üç temel neden
- Başkenti yönetmeye aday Altınok: mirasyedi mi, emlak baronu mu?
- Enflasyon dosyaları. Çağlar: Çiller memurlar 6 ay maaş almasın diyordu
- AK Parti Ankara’da havlu atmak üzere
- Savunma ve Dışişleri bakanlarının Meclis’e PKK brifinginden kalanlar
- Özel’den Erdoğan’a: kazanacak adayları bulamıyorlar
- Recep Tayyip Bey’e de bir Sadık Abi mi lazım sizce Hafize Gaye Hanım?
- İttifak mı? Bir daha asla!
- Yükselen yeni faşizmin hedefi alttakileri dibe itmek
- İslam ülkeleri esti, gürledi ama İsrail’in aldırdığı yok. İşte nedeni
- CHP’de Özel dönemi siyasette hangi dengeleri değiştirmeye aday?
- CHP’nin Özel seçimi tüm muhalif seçmene “değişim” soluğu getirebilir
- Parmağını kaldıran bir kız çocuğudur Cumhuriyet: 100. Yaşı kutlu olsun
- Filistin mitingi yapılmalı da başka gün mü kalmamıştı?
- Gezi Davası: dökülen Türk yargısı ve Erdoğan’ın dinmeyen öfkesi
- Sayıştay raporlarındaki yolsuzluk izleri tam soruşturmalık
- Kılıçdaroğlu: hepimiz hayal kırıklığına uğradık ama vazgeçmeyeceğiz
- Barış Pehlivan örneği: yargı bağımsızlığı yoksa basın özgürlüğü de yok
- Kılıçdaroğlu: Merkez Bankası nihayet asli görevini hatırlamış görünüyor
- Üretilen hurafelere Özal bile inanmıştı ama Lozan 100 yıldır ayakta
- Vergi zamları ve ilk sonuçları: kendi düşen ağlamaz mı?
- Ekonomik krizden büyük sorunumuz varmış gibi
- 30’uncu yılında Sivas Katliamı: kanlı bir petrol savaşı hikayesi
- Montaj, kara propaganda ve “diktatör olmak isteyene öğütler”
- İki gün kaldı. “Nereye g1805iyoruz?” sorusu için son fırsat
- İkinci tur için Kılıçdaroğlu’ndan Erdoğan’a “terör” cevabı
- Kılıçdaroğlu’nun ekonomi kadrosu belli, Erdoğan hâlâ Şimşek peşinde
- Kılıçdaroğlu’na destek büyürken siyasetin rengi hızla değişiyor
- Kılıçdaroğlu: IMF ile görüşmüyoruz, ülkeyi dilenciye çeviren Erdoğan
- Erdoğan’ı ikt1759ara kadınlar getirmişti, o rüzgâr da dönüyor
- Muhalif seçmene ümit verecek bir dizi gelişme
- Ortak liste zorunluluğu: gözler Kılıçdaroğlu ve Akşener’de
- Kılıçdaroğlu’nun geniş cephe siyaseti; 1728eoloji ve politika
- AK Parti kadına ş1724det yasası pazarlığında: birkaç oy için ya Rab
- Kılıçdaroğlu, Akşener ve ikt1720arın kısa süren sevinci
- Kılıçdaroğlu: Altılı Masa adayı ilk turda Cumhurbaşkanı
- Siyasetin fay hatlarında yoğun enerji birikimi
- Baskının yeni bahanesi: Özgürce kanaat oluşumunu engellemek
- Tek Yürek bağış kampanyasının dörtte üçü devlet kesesinden
- Kılıçdaroğlu sert: Kızılay’ı, asker yardımını bitirdiler, canlara maloldu
- Kılıçdaroğlu’nun deprem isyanı, Erdoğan’ın defter tehd1671i
- Gerçekten depremle mi geldi, gerçekten depremle mi g1670ecek?
- Deprem çalışmaları yetersiz: hükümete tepki büyüyor
- Millet İttifakı Programı: En çok alkışı Çankaya’ya dönüş aldı
- Topluma bir dokun bin ah işit: Seçime kadar kim ne alırsa
- Kılıçdaroğlu: çakallar önünde diz çökmektense ayakta ölürüm
- Muhalefet İmamoğlu’na cezayla kenetlendi: oyun bozulabilir
- Kılıçdaroğlu’nun İkinci Yüzyıl’ı: asıl çağrı CHP’ye
- Muhalefetin Anayasa önerisi: bir şeyler oluyor sanki
- Kılıçdaroğlu’nun Sırpça mesajı, buzdağının görünen ucu
- Madencilerin ölümü kadermiş ama seçimi alırsa düzeltecekmiş
- Medyayı yasayla susturma çabasının beyhude heyecanı
- CHP l1578eri ABD yolunda: Ben barış istiyorum, Erdoğan kavga
- 100’üncü Yılında Zafer ve Cumhuriyete layık olmak
- Kılıçdaroğlu’nun Erdoğan’a verdiği en ağır hasar
- Kılıçdaroğlu’nun YSK sözleri: Veri güvenliği mi, seçim güvenliği mi?
- Kılıçdaroğlu’dan Akkuyu tepkisi: Rusya’ya bağımlı haldeyiz
- Erdoğan’ın Kılıçdaroğlu’na yetişme telaşı halka yarıyor
- Birileri camilerde bir şeyler mi çeviriyor yine?
- Erdoğan’ın içine düşen korku: kızgınlık ve kırgınlık seçimi
- Kılıçdaroğlu CHP’yi toparlamaya İstanbul’dan başladı
- Kaftancıoğlu’na ceza ya da yargı yoluyla siyaset batağı
- Kavala’ya ömür boyu hapis: adaletsizliğin dibi
- “Erdoğan sığınmacıları vatandaş yapıp oy mu kullandıracak?”
- CHP Doğu ve Güneydoğudan vekil çıkarabilecek mi?
- İki Türkiye: Antalya’da diplomasi Diyarbakır’da siyaset
- 9 başlıkta altı l1374erin Erdoğan rejimine karşı toplantısı