O zaman Hitler’le, bugün Trump’la 1930’lara...
Haber Tarihi: 13.04.2025

Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek pek önemsemez tavırla, Türkiye’ye uygulanacak yüzde 10’luk artışın “enflasyonu 3, 3.5 puan artıracağını” söylüyor. Hatta, Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz yüzde 10’luk orandan neredeyse memnun! Hepsi bu mu?
İlk başkan seçildikten iki hafta sonra, 2016’da Trump eski başkanlardan Jimmy Carter’ı arıyor:
“Teknolojinin hemen her alanında Çin nasıl oluyor da, Amerika’yı geri bırakıyor?..”
Carter soruya soruyla karşılık veriyor:
“1979’dan bu yana Çin herhangi bir ülkeyle savaştı mı?..”
Sonra devam ediyor:
“Savaşmadı, biz ise, hep savaştık. Kendi değerlerimizi yaymak, enerji kaynaklarını ele geçirmek için dünyanın en savaşçı ülkesi biz olduk.
Çin yüksek teknolojiye, eğitime, araştırmaya yatırım yaparken, biz hep savaştık”.
Trump’taki Çin takıntısı yeni değil. O takıntı ve kendine göre, “Amerika’yı yeniden büyük yapmak” hayali Trump’ı dünyayı büyük maceralara itecek çılgınlıklara sürüklüyor.
Tıpkı 1930’lardaki Hitler gibi.
Pek çok ülkeye, değişik oranlarda gümrük vergilerini artırması çılgınlığın son örneği.
Oranlar itiraf gibi
Ülkesine göre, farklı gümrük tarifesi uygulayan Trump’ın listesinde dikkat çeken ülkeler şöyle:
Vietnam’a yüzde 46, Tayland’a yüzde 37, Çin’e önce yüzde 34 şimdi yüzde 104, Tayvan’a yüzde 32, Hindistan’a yüzde 27, Güney Kore’ye yüzde 26, Malezya’ya yüzde 24, Japonya’ya yüzde 24.
Oranların yüksekliğine bakınca...
Bu ülkelerin ortak bir yönü var.
Hepsi yüksek teknoloji üreten ülkeler.
O ürünleriyle Amerika dahil, dünya pazarlarında söz sahibi ülkeler.
Trump’ın özellikle bu ülkelere yüksek vergi getirmesi, gerçekte bir itiraf.
Yüksek teknoloji üretiminde Amerika’nın bu ülkelerden geri kaldığının itirafı. Zaten Çin’den geri kaldığını dokuz yıl önce kendi söylüyor.
Şimdi o ülkelere karşı Amerikan pazarını, üretimini korumayı düşünüyor.
Amerika son kırk yılda on üç ayrı savaşa giriyor, bir hesaba göre, savaşlarda yedi trilyon dolar harcıyor, teknolojiye yatırımı geri kalıyor.
Tanklarla uçaklarla savaşa ek, şimdi ticari bir savaşa girişiyor.
Serbest ticaretin sonu
Bu oranlar bir dönemin sonuna işaret ediyor:
Dünyada serbest ticaretin sonuna!..
Büyük, küçük demeden bu oranlar her ülkeye ağır maliyetler getirecek.
Dünya ticaretini daraltacak,
Yatırımları azaltacak,
İşsizliği arttıracak,
Büyüme hızını düşürecek.
1930’lara doğru
Pek çok iktisatçı ve tarihçi Trump’ın bu çılgın hamlesini...
1929 büyük ekonomik bunalımının başlangıcına benzetiyor.
Borsaların çökmesi, altın fiyatlarının fırlaması, işsizliğin hızla artması.
Karamsar yorumlar birbirini izlerken, bir başka karamsar benzetme giderek yaygınlaşıyor:
İkinci Dünya Savaşı da böyle başlamıştı!..
Hitler de kollarını “Alman ırkının üstünlüğü” ile sıvıyor, bunu kanıtlamak için önce Çekoslovakya’yı işgal ediyor, ardından kendi ticaret bölgesini kurmaya başlıyor.
Hitler’in “ari ırk” zırvası ile Trump’ın “Amerika’yı yeniden büyük yapacağız” tezi özünde aynı faşist kapıya çıkıyor.
Singapur’un planı
İnsanlığı tehdit eden bu çılgınlık karşısında, iyimser sayılabilecek adımlar da var.
Bunun başını Singapur çekiyor.
Singapur’a uygulanan tarife yüzde 10. Singapur Başbakanı bu oranın ülkesini etkileyeceğini söylüyor ve bir öneri getiriyor.
Küçük oranda vurgun yemiş ülkelerin bir araya gelerek, ticari iş birliği oluşturmaları fikrini ortaya atıyor.
Türkiye ne yapıyor?
Ülkeler büyük telaş içinde çareler ararken...
Bizde Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek pek önemsemez tavırla, Türkiye’ye uygulanacak yüzde 10’luk artışın “enflasyonu 3, 3.5 puan artıracağını” söylüyor. Hatta, Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz yüzde 10’luk orandan neredeyse memnun!.. Hepsi bu mu?.. Bu ölçüde hafife almak mı?..
Herkesin “Üçüncü Dünya Savaşına mı gidiyoruz” kaygısıyla reçete aradığı bir dönemde, adaletsizlik ve enflasyonla dibe vuran, yolsuzluk iddialarıyla kıvranan, artık yönetilemeyen bu ülkede şimdi bir de bu olağanüstü tehlike!..
Trump yüz yıl sonra Hitler’in peşinden gidiyor.
Yüz yıl önce büyük hatalarla Hitler’in yolunu açan ülkelerin bugün Trump’ı nasıl durduracaklarını düşünmeleri şimdilik tek teselli.
YALÇIN DOĞAN İsimli Yazarın Diğer Yazıları
- Halk TV davası: Elli yıldır böyle dava görmedim
- Bir fırtınadan ötekine: “Asrın ihyası!”
- Diyanet imparatorluğunun freni patlamış!
- Bir 12 Eylül davası: Akbelen direnişi
- Erdoğan uğruna: Bahçeli 55 yıllık birikimi sildi attı
- Osman, yarın yedi yıl bitiyor!..
- Bir cinayette bile saplantı: “Kemalist rejim”
- “Kırmızı Pazartesi”yi AİHM bozdu: Can Atalay sorusuyla
- Bu Başkan'a nazar değmesin!..
- Erdoğan'ın ikinci yenilgisi: Kelebeğin ömrü
- Erdoğan’ın “saray keyfi” kaçtı
- İhbar ediyorum: Maliye’yi Maliye’ye ihbar ediyorum!..
- Göz boyama genelgesi: Asıl harcamalara dokunmam!..
- Taksim yasağı 1 Mayıs yasağı değil!..
- Filmin sonu: Istakoz!..
- Şans, kader, kısmet, yüzde 58.46 = AKP'nin 31 Mart sancısı
- Sivil toplumu kuşatmak: TTB Merkez Konseyi örneği
- "Aferin oğlum, aslanım": En çok değişen iki yasa
- İş Bankası: "O yol bizimdir, o ufuk bizimdir"
- “Ağzını bal yesin” umudundan “yol ayrımı” öfkesine
- "MuazZAM" kontak
- Fiyatlar patladı, silahlar patladı, Şimşek'in genelgesi patladı
- Bir Tarih: Ağaçlara sarılıyorlar, insanlara sarılır gibi
- Yıl 2023, baskı ve zamlar birlikte... Ama, yıl 1937?..
- TÜİK neden geç kaldı?..
- Okullara imamlar, TSK'ya hac... Türkiye nereye?..
- Uçurumun yamacında ağaçta sallanan araba
- Sandıkta Stalin etkisini kırmak
- Battık mı?.. Evet, battık!..
- Obama bizim köye uğramıyor ve de Aksakal isimli yurttaş
- "Prensip" filan palavra: Tek hedef tek bir oy daha
- AKP'de halktan kopuşun somut hâli: Yeni sınıf
- "Zehirli piyon": Tarihten ders almadan kendini mat etmek
- Kızılay Holding'de 306 bin TL?.. Bu seyirci muhteşem
- Copernicus hasar haritaları: 1999 öncesi mi, sonrası mı?..
- 7.7'nin özeti: Zeugma, Göbekli Tepe, ve
- 15 Mayıs 2023: Bizim ve devlet görevlileri için Tarihi gün
- Bu ülkede artık her şey normal!..
- AKP dün ikt1632ardan düştü
- Yeni Anayasa AKP'yi korkuttu: Uzlaşma çağrısı
- Bir yılın özeti: Sefalet endeksi hücrelere kadar işlemiş!..
- "En ağır" yasanın bekçileri
- Bu ruh haliyle Erdoğan artık "Ben yokum" demeli!..
- Yüzüncü yıl: Mustafa Kemal'in 30 Ağustos'ları
- Çadır tiyatrosundan kooperatifçilik komedisine: Çiftçiye kazık
- 14 Mayıs 2023: “Izdırap tünelinde” son
- Kılıçdaroğlu söylüyor, Erdoğan yapıyor!..
- "İnşaat" çökmüş, hâlâ aynı masal
- Hâlâ yüzde 26 - 29 ise: O "tantanaya" farklı bakış ve de "Z"
- 1808... 28 Şubat 2022... Ülkemde çiçekler açacak: Birleşin!..
- Muhteşem “ekonomik” program: Altın avı, enflasyon timi!..
- Erdoğan'ın enflasyonla tangosu: Örnek Hooverville
- Dubai'de sergisi açıldı: Asıl manipülasyon hangisi?..
- Yarım yüzyıl geriye: Enflasyon ve ek borç yükü
- Beş yıldır süren kriz ve çağrının sonucu: Güvensizlik, OHAL saçmalığ
- Yüzde 62’lik kayıp: İkt1280ar artık hayal
- “Dağın Kralı”
- Roma’da avunmak ya Konya’da, Almanya’da, doğalgaz faciasında?.
- "Çöküş" böyle bir şey
- Sen Ali Erbaş, Atatürk olmasaydı, sen o koltukta oturur muydun?
- “Türkiye uçuyor” safsatasından son veriler
- Yap bakanlık, boz bakanlık
- "Yeni Türkiye": Türkü korkusu, madenci korkusu
- Kanal İstanbul: Yüzyılın ihaneti
- AKP'nin en büyük tahribatı: Çevre
- "Tek Adam"ın yükü hepimize ağırlaşıyor
- “Helallik” vermiyorum!..
- Uygulama copla, biber gazıyla, tekmeyle başladı
- Ekmek öfkesi, su öfkesi... Hiçbir şeye benzemez
- 854, 132 bin 673, yüzde 30, çöplük, son sahneler: "Yatay fotoğrafçı"
- Halktan hızlı kopuş: "Yeni sınıf"
- "Plan" ve "eylem"... Tutacak yeri yok!...
- Siirt'te genç, Bursa'da kadın, Bartın ve Zonguldak'ta elektrik, "değişim başlıyor"
- Yüz yıl önce, yüz yıl sonra
- 12 günde AKP'nin 18 yıllık fotoğrafı
- İçimiz dışımız Katar!.
- Sadece "Cumhuriyet’i" değil, bütün ülkeyi ilgilendiriyor
- Sen kendi getirdiğin yasalara uymuyorsun!..
- "Kardeşimize" başkanlık verildi... Dolar ülkeyi çarptı
- Son sayılarla Türkiye’de demokrasi!..
- Tarih benzerini bir daha yazmaz
- AKP’nin 31'inci müjdesi... 2023 seçimine gaz verelim!..
- Rahip Bronson, Deniz Yücel, Osman Kavala... Kimseyi aldatamazsınız!..
- Şimdi de dönem "haciz cesareti" dönemi
- TV karartmalar: "Ben yönetemiyorum" itirafı
- Kendi yönetim kurulundan Feyzioğlu’na muhtıra, ülkeye duyuru
- "Alan eller" AKP’yi affetmeyecek
- "Bu g697iş iyi değil"
- "Normalleşme" adına ürküten adımlar
- Şimdi asıl soru: O v679eoyu kim çekti, kim sızdırdı?
- "Dolar dolmaz" diye alay ederken..
- 210’da sıfır: Göz yaşartan uzlaşma!..
- Sadece "fedakarlık" kısmı mı; yoksa, geri ödenecek mi?..
- Koronavirüs derken yangından mal kaçırmak
- Paçalardan akan kendini bilmezlik, sorumsuzluk, hadsizlik
- Basın özgürlüğüne hücuuuuum!
- "Ayı ile dans, ayı yorulduğunda sona erer"
- Domatesten üşümeye, kıyı şer559inden güvenliğe... Halk...
- "Siyasi ayak" heyecanına küçük bir katkı